Dziś o godzinie 23:00 czasu lokalnego, Zjednoczone Królestwo formalnie przestanie być członkiem Unii Europejskiej. Co to oznacza dla Polaków i innych obywateli UE? Jakich zmian należy się spodziewać od razu, a co zostanie – przynajmniej na razie – tak, jak było?
Na razie wszystko po staremu, lecz pamiętaj o statusie „settled”
Zgodnie z umową brexitową, natychmiast po opuszczeniu UE Wielka Brytania wejdzie w okres przejściowy (transition period), podczas którego obowiązywać będą dotychczasowe reguły, zgodnie z prawem UE.
Obywatele UE (w tym Polacy) nie posiadający brytyjskiego obywatelstwa muszą jednak pamiętać, aby zarejestrować się w systemie osiedleńczym EU Settlement Scheme, dzięki któremu obywatele UE mieszkający i pracujący w UK nie stracą dotychczasowych praw. Więcej na ten temat w naszym artykule:
Brytyjski rząd zapowiedział, że będzie dążył do tego, aby okres przejściowy zakończył się 31 stycznia tego roku, czyli za 11 miesięcy. Co stanie się później? Na to pytanie nie ma jeszcze odpowiedzi, wszystko zależy od negocjacji pomiędzy UE a UK, które mają formalnie rozpocząć się na przełomie lutego i marca.
Co więc zostanie (na razie) po staremu?
Kontrole graniczne
Transgraniczny transport ludzi i towarów będzie się odbywał na dotychczasowych zasadach. Zasady kontroli paszportowej na lotniskach/przejściach granicznych również nie ulegną zmianie.
Przewożenie zwierząt domowych
Nadal obowiązują dotychczasowe, uproszczone regulacje unijne (pet passport).
Prawo jazdy
Nadal można poruszać się na podstawie unijnych dokumentów w UK oraz brytyjskich w UE bez dodatkowych wymagań (w przypadku osiedlenia na stałe należy sprawdzić lokalne przepisy na temat wymiany prawa jazdy na „krajowe”).
Europejska Karta Ubezbieczenia Zdrowotnego European Health Insurance Card (EHIC)
Karta – umożliwiająca dostęp do bezpłatnych świadczeń na terenie innych krajów UE, do których podróżujemy – wystawiona w UK będzie ważna przynajmniej do końca okresu przejściowego, czyli do końca tego roku. Po tym czasie może być konieczne wykupywanie dodatkowego ubezpieczenia na czas wyjazdu.
Pobyt i praca na terenie UK i UE
Zarówno obywatele UK jak i UE mogą nadal swobodnie podróżować, podejmować pracę i osiedlać się na terenie innych państw, jednak przywilej ten skończy się najprawdopodobniej wraz z upływem okresu przejściowego, dlatego obywatele UE (w tym Polacy), którzy chcieliby podjąć pracę i osiedlić się w UK na stałe, powinni przyjechać do Wielkiej Brytanii najpóźniej do końca tego roku (czyli końca okresu przejściowego – transition period).
Handel i przewóz towarów
Przynajmniej do końca roku można będzie kupować i sprzedawać towary i usługi pomiędzy UK i UE na dotychczasowych zasadach, jednak wiadomo już na pewno, że zasady te ulegną zmianie – możliwe, że radykalnej – wraz z upływem okresu przejściowego i rozpoczęciem nowej relacji między Wielką Brytanią a Unią Europejską, której będą negocjowane w najbliższych miesiącach.
Brexit dziś – a co jutro?
Dlatego należy spodziewać się, że chociaż formalnie opuszczamy Unię Europejską dziś wieczorem, jest to jedynie kolejny etap „brexitu” – wynik negocjacji w sprawie przyszłych relacji z UE, kwestia niepodległości Szkocji i Irlandii Północnej, czy też kontrowersyjna umowa o wolnym handlu z USA – to tylko niektóre z czynników, które nie pozwalają stwierdzić z całą pewnością, jak będzie wyglądała Europa za 5 lub 10 lat.
Jutro też wzejdzie słońce i tak naprawdę niewiele się zmieni, poza symboliką – polityczna mapa Europy na Wikipedii będzie wyglądać dziwnie… choć do wszystkiego można się przyzwyczaić.
O postępie negocjacji oraz wszelkich zmianach istotnych dla Polaków w UK w kontekście brexitu będziemy informować na bieżąco.
[opublikowano: 31/01/20]
