[Aktualizacja: Artykuł ten powstał w czasie, kiedy nie było oficjalnych informacji dotyczących statusu „osiedlonego” (settled) dostępnych w języku polskim. Obecnie dostępne są już oficjalne tłumaczenia opublikowane na stronach gov.uk, w tym również w języku polskim pod tym adresem:
https://www.gov.uk/guidance/settled-status-for-eu-citizens-and-their-families-translations.pl
Uruchomiona została również infolinia (EU Settlement Resolution Centre – tylko po angielsku):
Dzwoniąc z UK: 0300 123 7379
Dzwoniąc spoza UK: +44 203 080 0010
Stan prawny na dzień 31 stycznia 2020 r. – Zjednoczone Królestwo przestanie być członkiem Unii Europejskiej 31 stycznia 2020 r. (dzisiaj) o g. 23:00 czasu lokalnego, opuszczenie UE nastąpi za porozumieniem stron (nie będzie tzw. „no-deal Brexit”).]
Ze względu na wyjście z Unii Europejskiej, w Wielkiej Brytanii przestanie obowiązywać prawo UE, a zatem również swoboda przepływu osób, gwarantująca obywatelom UE wolność przemieszczania się i osiedlania na terenie całej unii.
Ważność stracą również karty stałego pobytu (permanent residency), wydane obywatelom UE na podstawie prawa unijnego.
Dlatego, formalnie rzecz biorąc, wszyscy obywatele UE (w tym również, oczywiście, Polacy) mogą stracić prawo pobytu, zamieszkania i zatrudnienia w UK od pierwszego dnia po brexicie, o ile wcześniej nie postarali się o brytyjskie obywatelstwo (lub – w stosunkowo niewielu przypadkach – posiadają inny dokument, wydany na podstawie odrębnych przepisów, np. indefinite leave to remain).
Aby tak się nie stało, brytyjski rząd opracował program „The EU Settlement Scheme”, czyli zakrojony na szeroką skalę program osiedleńczy, którego celem jest nadanie obywatelom UE mieszkającym w UK prawa stałego pobytu po Brexicie.
The EU Settlement Scheme – program osiedleńczy dla obywateli UE
W ramach programu, każdy obywatel UE przebywający legalnie na terenie UK może aplikować o status „osiedlonego” (settled) lub „przed-osiedlonego” (pre-settled) dla siebie oraz członków swojej rodziny.
Przyznanie takiego statusu będzie równoznaczne z pozwoleniem na stały, bezterminowy pobyt oraz zatrudnienie na terenie UK od lipca 2021 r.
Czas na składanie wniosków upłynie 30 czerwca 2021 r., choć może być wydłużony dla członków rodzin, którzy będą chcieli dołączyć do swych „osiedlonych” bliskich po tym terminie.
Brak opłat za wnioski
Początkowo planowano, że opłata za nadanie statusu osiedleńca wyniesie £65 dla osób, które ukończyły 16 rok życia, oraz £32.50 dla pozostałych.
Z opłaty zwolnione miały być osoby, które:
- posiadają ważny dokument stałego pobytu (inny niż permanent residency)
- posiadają ważny dokument stałego pobytu wydany na bazie prawa unijnego (permanent residency)
- złożą wniosek o zmianę statusu pre-settled na settled
- pozostają pod opieką władz lokalnych
Jednak 21 stycznia 2019 r. premier Theresa May ogłosiła, że program będzie bezpłatny dla wszystkich aplikujących, a osoby, które aplikowały w fazie testowej (która rozpoczęła się na początku stycznia 2019 r.) i uiściły wymaganą wtedy opłatę, otrzymają refundację.
